Ploeger, Zaaier en Maaier

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ploeger, zaaier en maaier door Theo van Delft, ca 1935

 

 

 

 

 

Grootgrutter De Gruyter

 

Een foto uit het gemeentearchief van Waalwijk verwijst naar de maker van de drie beelden. Het niet geheel juiste fotobijschrift:

 

Amsterdam, De zaaier, één van de twee beelden die gemaakt zijn voor de Gruyter door beeldhouwer en kunstenaar Theo van Delft, Leidsestraat, circa 1930.

 

Het gaat om drie beelden: de ploeger, de zaaier en de maaier. In het pand waarop de gevelbeelden bevestigd zijn, Leidsestraat 54,  was van 1935-1974 de kruidenierszaak P. de Gruyter & Zn. gevestigd. De Waalwijkse kunstenaar zal in de dertiger jaren de opdracht voor de drie gevelbeelden ontvangen hebben.

 

 

 

        

 

               Voorstudie van de zaaier (Gemeentearchief Waalwijk, ca 1930?)             Leidsestraat ca 1938 (Beeldbank Amsterdam)

 

 

Het kruideniersbedrijf werd in 1818 in ‘s Hertogenbosch opgericht door Piet de Gruijter. Het bedrijf heette rond 1900 P. de Gruijter en Zoon, stroomgrutterij, stroomgraanmolen en stoomkoffiebranderij. Later is Gruijter veranderd in Gruyter, dat was goedkoper in reclame-uitingen.

 

Kunstzinnig

 

Karakteristiek voor de winkels aan het begin van de 20e eeuw was de kunstzinnige inrichting. Ter versiering waren prachtige tegeltableaus aangebracht met voorstellingen als de oogst, de havenwerkers, lente. welvaart, zaaier en ploeger. Kroonluchters verlichtten de ruimten, overal blonk gepoetst koper. In de gloriedagen bezat het bedrijf ruim 550 winkels. Het doek viel in de zeventiger jaren.

 

Zoon was model

 

Kleindochter Diduïne van Delft mailt dat haar vader Gilles van Delft (1916-1993) model heeft gestaan voor de beelden. En in de familie “gaat het verhaal dat 'opa' die beelden heeft gemaakt voor het hoofdkantoor van De Gruyter, niet voor een filiaal.”

 

 

 

Christelijke symboliek

 

De drie boeren verwijzen naar een tekst in het bijbelboek van de profeet Amos hoofdstuk 9 vers 13:

 

Zie, de dagen komen dat de ploeger zich aansluit bij de maaier en de druiventreder bij hem die het zaad strooit; dan zullen de bergen druipen van jongen wijn en de heuvelen daarvan overvloeien.

 

Het is de heilsbelofte van Jaweh aan zijn volk Israël. De vervolgtekst:

 

Ik zal een keer brengen in het lot van mijn volk Israël: verwoeste steden zullen zij herbouwen en bewonen; wijngaarden zullen zij planten en den wijn er van drinken; boomgaarden zullen zij aanleggen en de vrucht daarvan eten. Dan zal Ik hen planten in hun grond, en zij zullen niet meer worden uitgerukt uit den grond dien Ik hun gegeven heb, zegt de Here, uw God.

 

 

 

 

 

 

Theo van Delft (1883-1967)

 

Van Delft heeft zich altijd meer een schilder dan een beeldhouwer gevoeld aldus kleindochter Diduïne van Delft. Bij zijn 100e geboortedag is een boek over de Waalwijkse kunstenaar verschenen.

 

 

 

 

Leidsestraat 54

 

Foto’s: juli 2010

 

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

Buitenbeelden in Amsterdam Centrum