Kunst langs de lijn

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kunst langs de lijn, 2007

 

 

De passagier merkt er weinig van, maar het tramspoor van lijn 10 loopt over een oude stadswal die in de 17e eeuw de stad tegen de vijand moest beschermen. Een zichtbaar overblijfsel hiervan is nu nog het bolwerk Muiderpoort bij de halte Alexanderplein. Ook drie andere haltes doen oude bolwerken aan, achtereenvolgens Oosterbeer, Jaap Hannes en Zeeburg. Vier kunstenaars hebben voor de tramhaltes kunstwerken gemaakt over de verborgen geschiedenis van dit gebied. De kunstwerken vormen een verbinding tussen heden en verleden.

 

Diversiteit

 

In opdracht van stadsdeel Centrum en het Amsterdams Fonds voor de Kunsten hebben vier kunstenaars de verborgen historie van het gebied zichtbaar gemaakt in en rond de haltes. Hoewel de kunstenaars allemaal dezelfde opdracht kregen, is hun werk heel verschillend wat betreft bijvoorbeeld uitwerking, vormgeving en materiaalkeuze. De kunstenaars zijn onder meer uitgekozen omdat ze de lokale geschiedenis op een bijzondere manier kunnen vertalen in hedendaagse beeldende kunstwerken.

 

 

 

 

 

 

Vuurwerkspektakel

 

Het uitgangspunt van kunstenaar Q.S. Serafijn bij de halte Alexanderplein/ Muiderpoort is een vuurwerkspektakel dat in 1697 werd gehouden ter ere van Czaar Peter de Grote, die op bezoek was in Amsterdam. Het spektakel vond plaats op 29 augustus en duurde 42 minuten. Serafijn toont in zijn glaskunstwerk op de halte ditzelfde tijdstip op dezelfde datum door de eeuwen heen, in een mengeling van fictie en feiten. Hierover schreef hij ook een novelle, Het Czaar Peter Dossier.

 

 

Oosterbeer

 

Lino Hellings maakte bij de halte Hoogte Kadijk, bij het Texaco benzinestation, een afbeelding van het sterrenteken De Grote Beer in de trambaan. Het is een verwijzing naar het bolwerk Oosterbeer dat zich hier vroeger bevond. De gepolijste delen van het kunstwerk weerkaatsen ‘s avonds en ‘s nachts het licht van lantaarns en het verkeer en lichten zo in het donker op. De ‘sterren’ verwijzen elk ook naar de historie van de buurt. De sterren zelf zijn in de vorm van een miniatuur plattegrond van een stad met vijf bolwerken.

 

 

 

               

 

 

 

 

                                   

 

 

MMS

 

Eigentijds is het kunstwerk van De Geuzen bij de halte 1e Coehoornstraat. Hier was vroeger een leeszaal die in de jaren ’60 is afgebroken. Belangrijke doelstelling van de leeszalen was de ontwikkeling van het volk. Dit gegeven inspireerde De Geuzen tot een educatief kunstwerk. Via een advertentie bij de halte (op de abri staat een telefoonnummer) worden mensen opgeroepen te bellen, waarna zij via MMS plaatjes, tekst en geluid krijgen toegestuurd, die in de telefoon worden opgeslagen. Elke beller krijgt zo een gedeelte van het archief van de geschiedenis van de Czaar Peterstraat in bezit.

 

Citaten uit een MMS:

 

Welkom bij De Leeszaal van de Oosterspeeltuin. Het gebouw ligt net achter de Czaar Peterstraat en pal naaste de tramhalte 1e Coehoornstraat. De Leeszaal werd ontworpen door Berlage en gebouwd in 1905. Het is een sociaal plan bedacht voor mensen die anders buiten de boot zouden vallen. Berlage kreeg de opdracht van de stichting Oosterspeeltuin, een liefdadigheidsvereniging die in 1900 werd opgericht door een man met de naam Klaren.

 

Klaren trok weg uit Friesland om in de Amsterdamse scheepswerven te gaan werken. Als socialist zette hij zich in om de levensomstandigheden te verbeteren van de mensen uit Czaar Peter buurt. Op de schetsen staan ook een gymzaal, een badhuis en een aparte speelplaats voor kinderen uitgetekend. Al met al was De Leeszaal qua idee en architectuur een radicaal voorstel voor die tijd. Niet alle plannen van Klaren en Berlage zijn uitgevoerd. Jammergenoeg was er niet genoeg geld om de gymzaal en het badhuis te bouwen. De speelplaats werd met succes gerealiseerd.

 

 

                                       

 

Het is wel niet helemaal hetzelfde, maar ook nu lezen we vaak met elkaar. Elke dag sturen we sms-berichten. We kletsen met onze duimen, in een andere taal. Zij zegt: * Hi ther * whr R u? Hij zegt: * @ home * wot do U wnt 2 Et 4 dinr? Zij zegt: * letz Et out 2nt * much luv & c U @ 6! Samen lezen en sociaal lezen, een uitgelezen voorbeeld van Klaren’s idealen.

 

Vertaling:  (Zij) Hi there, where are you ? (Hij) At home, what do you want to eat for diner ? (Zij) let’s eat out tonight, much love and see you at six !

 

 

 

Putten

 

Bij de laatste halte in de Czaar Peterstraat (halte 1e Leeghwaterstraat) hebben de kunstenaars Loek Grootjans en Rob Moonen zeven putten geslagen. Symbolisch leggen ze zo diverse historische aardlagen bloot en de daarbij horende perioden van de buurtgeschiedenis. In de halftransparante putdeksels zijn afbeeldingen aangebracht. Spots onder de deksels zorgen ’s avonds en ‘s nachts voor verlichting.

 

 

 

 

 

 

 


 

Tramlijn 10, Sarphatistraat en Czaar Peterstraat

 

Foto’s: augustus 2007

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

Buitenbeelden in Amsterdam Centrum