|
Van Heutsz-monument
Van Heutsz-monument door Frits van Hall, 1935 / Monument Indië-Nederland, 2004 Het Nederlandse gezag J.B. van Heutsz was commandant van het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger (KNIL) en heeft naam gemaakt door Atjeh onder Nederlands gezag te brengen. Voor een deel van de Nederlandse bevolking was van Heutsz een held en na zijn dood werd ruim voldoende geld ingezameld om naast een grafmonument ook een gedenkmonument neer te zetten. Winnaar van de uitgeschreven ontwerpwedstrijd was Frits van Hall met de architect G. Friedhoff. Symbolen Het beeld is een bijna viereneenhalf meter hoog vrouwenfiguur met een wetsrol, ze stelt het Nederlands gezag in Indië voor. Ze wordt geflankeerd door twee leeuwtjes die Batavia en Amsterdam symboliseren. In de volksmond heet ze ‘Mien met de hondjes’, ook wordt ze de Nederlandse Maagd genoemd. Op de sokkel een plaquette met het portret van de generaal. De vijver symboliseert het water dat Nederland en Indonesië scheidt. Op de muren met de bogen, links en rechts van het beeld, hangen reliëfs die de eilanden van de archipel weergeven.
Bomaanslagen Bom ontploft VAN HEUTSZ MONUMENT BESCHADIGD Amsterdam- Voor de vierde maal heeft Van Heutsz het moeten ontgelden. Nadat in de laatste jaren reeds enkele beschadigingen zijn aangebracht aan de monumenten in Coevorden en Amsterdam, is dat op het Olympiaplein in Amsterdam gisternacht ernstig beschadigd door een bomontploffing. Volgens de politie werd gebruik gemaakt van een zwaar kaliber kneedbom. Het hoofdbureau ontving even voor drie uur een telefoontje waarin een onbekende mededeelde dat hij van 'de revolutionaire raad' was en het monument de lucht in zou vliegen. Een der leeuwen, naast het monument, is gedeeltelijk vernield. De rechtervoorpoot en het schild waarop deze poot rustte werden in het bassin voor het gedenkteken gevonden, van de linkervoorpoot werd eveneens een stuk afgeslagen. De achterpoten en de granieten sokkel liepen scheuren op. De recherche van het bureau Overtoom heeft een onderzoek ingesteld. Tot gisteravond nog vergeefs. (Trouw 11 maart
1967) ------------------------------------------------
De groep Koetoh Reh is genoemd naar een kampong in Atjeh in Indonesië, die tijdens het bewind van gouverneur-generaal Van Heutsz door het Nederlandse leger werd uitgemoord. in de persverklaring kritiseert de groep de reis van de Amsterdamse delegatie onder leiding van burgemeester Van Thijn naar Indonesië. In de verklaring wordt verder gewezen op het al 'eeuwenoude racisme in Nederland', dat zich zou uiten in de Nederlandse steun aan Zuid-Afrika, het rechteloos houden van politieke vluchtelingen en het op grote schaal uitwijzen van vreemdelingen. (citaten uit Het Parool,
12 september 1984; later heeft RaRa de aanslag opgeëist)
Monument Nederland - Indië
Relatie Nederland-Indië In 2001 is besloten dat de naam en functie van het monument gewijzigd zou worden. Een voorstel het monument aan Multatuli op te dragen heeft het niet gehaald maar in 2004 is het geworden tot ‘een gedenkteken dat de relatie tussen Nederland en Indië tijdens de koloniale periode in herinnering roept.’ De wijziging wordt tot uiting gebracht door een toevoeging aan het monument, opgeleverd in 2007.
Het ontwerp van
Jan Kleingeld bestaat uit een aantal bakstenen sokkels in de vorm van
pylonen met lichtornamenten die haaks staan op het oorspronkelijke monument.
Het onderscheid tussen oost (Indië) en west (Nederland) is uitgedrukt in de
kleur van de lichtelementen. De gele bakstenen zijn geïnspireerd op de
gebouwen uit de omgeving die deel uit maakten van het Plan Zuid van Berlage.
De woorden ‘Indië’ en ‘Nederland’ samen met de jaartallen 1596, 1935, 1945,
1949, 2001 en 2007 zijn onderdeel van de toevoeging. Drie jaartallen markeren belangrijke gebeurtenissen in de
geschiedenis van Indonesië met betrekking tot Nederland: - De landing van Cornelis
Houtman en Pieter Dirksz de Keyser op Bantam in 1596 - De declaratie van
onafhankelijkheid in 1945 - Erkenning van de
onafhankelijkheid door Nederland in 1949 De drie andere
jaartallen markeren de geschiedenis van het monument, In 1935 is het onthuld,
in 2001 is besloten tot naam- en functiewijziging, en in 2007 is de
uitbreiding tot stand gekomen.
Vernieling Onderstaande foto is van Michiel van Munster, hij trof februari 2011 het monument zwaar beschadigd aan.
Frits van Hall (1899-1945) Frits van Hall werd op Java geboren, studeerde aan de Rijksacademie te Amsterdam, won in 1923 de Prix de Rome en maakte, naast klein-plastieken in brons en terracotta (vooral naakten), monumentale beelden. Als communist speelde hij in de Tweede Wereldoorlog een actieve rol in het verzet, werd in 1943 gearresteerd en op 18 januari 1945 langs de weg na de ontruiming van het concentratiekamp Auschwitz gefusilleerd.
Jan Kleingeld (1954) Ansichtkaarten
1942 achterkant
15 juni 1935: onthulling door koningin Wilhelmina Olympiaplein, plantsoen Apollolaan Foto’s: november 2006 en oktober 2009
Startpagina Buitenbeeldinbeeld Buitenbeelden in
Amsterdam Zuid Buitenbeelden
in Amsterdam: Monumenten |
