Verzetsgroep

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Monument voor de gefusilleerde verzetstrijders door Jan Havermans, 1952

 

 

 Op deze plek aan de Apollolaan werden op 24 oktober 1944 29 mensen gefusilleerd als represaille voor de -gelukte- aanslag op SD-officier Herbert Oehlschlägel. De 29 zaten vast in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in afwachting van hun berechting. Met de aanslag hadden zij niets van doen, ze werden willekeurig uit de cellen geplukt.

 

 

 

                     

 

 

 

Het verzet in zijn geheel

 

De Waarheid van 17 januari 1953: “Havermans heeft met deze groep van drie figuren niet drie willekeurige slachtoffers uitgebeeld; de groep is eer een zinnebeeld van het verzet in zijn geheel. Daar waren verzetsstijders die vanuit de kracht van hun overtuiging hun gevaarlijke werk onversaagd uitvoerden en de dood onverschrokken in de ogen zagen. Hiervan is de middelste figuur het symbool. Ook uit de linker figuur spreekt kracht. De man strijdt in zich zelf, heeft moeite zijn vastberaden houding te handhaven, maar hij slaagt daarin.

 

In de rechter figuur zien wij de verzetsman die, moedig staande voor het vuurpeleton, niet in die mate als de beide anderen er van doordrongen is, dat zijn strijd door anderen wordt overgenomen en voortgezet. Daarom is er in deze figuur iets van berusting in de ondergang die op dat ogenblik -voor hem zelf- onvermijdelijk is geworden.

 

Tegelijkertijd kan men in deze groep ook de verbeelding zien van verschillende karaktereigenschappen, van sterke en zwakke momenten van één verzetsstrijder, men zou kunnen zeggen ven ‘de’ verzetsstrijder.”

 

 

 


 

Jan Havermans (1892-1964)

 

 

Wikipedia

 

 

 

 

 

 

 

Ter gelegenheid van de 60ste verjaardag van Havermans, wijdde de Waarheid op 26 januari 1952 een artikel aan de beeldhouwer. De verslaggever die bij de kunstenaar aanklopte:

 

Socialistisch realist

 

“Er staat een interessante uitspraak in een van Marx’ jeugdwerken, zo merkt Havermans al meteen op. Marx spreekt daar over de materiële macht die het idee krijgt, zodra hij zich meester maakt van de massa. Dat gaat ook op voor de kunstenaar; de idee der sociale bevrijding moet zozeer met hem vergroeien, dat daaruit vanzelf het concrete, bezielde kunstwerk geboren wordt. Men noemt dit vaak ‘tendenz’ in de kunst en ziet er op neer … Ik kan er niet anders in zien dan een doorleefde wereldbeschouwing, die het ons mogelijk maakt een uitspraak over het bestaan en de mens te doen.

 

Wanneer ik met kunstbroeders spreek over het socialistische realisme (de kunstvorm van deze tijd en nog wel van enkele komende) dan blijkt steeds dat zulk een ‘tendenz’ het kunstwerk slechts verdiept. Als wij socialistische realisten te kort schieten, dan komt dat alleen omdat wij de realiteit daarachter nog niet grondig genoeg hebben doorleefd, Meegroeien met de progressieve maatschappelijke krachten is de voorwaarde voor een steeds inniger verhouding tussen leven en kunst.”

 

 

 


 

Apollolaan, hoek Beethovenstraat

 

Foto’s: november 2006

 

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

Buitenbeelden in Amsterdam Zuid

 

Monumenten in Amsterdam: WO II