|
de Groene Kathedraal
De Groene Kathedraal door Marinus Boezem (1987 – 1996) Het project heette het ‘Gothic Growing Project’ ofwel Gotisch Groeiproject, de bewoners van Almere hebben het De groene kathedraal gedoopt. Een kathedraal van populieren met de hemel als gewelf. Geschiedenis Boezem: De gotische kathedraal is een fantastische bouwwijze geweest. En er zit ook zo veel tijd in. Niet alleen de periode die de bouw in beslag nam, maar ook de cultuur en de bouwstijl die zo lang hebben stand gehouden. Voor mij is de plattegrond van de kathedraal dus een soort metafoor van die tijd die ik naar deze tijd haal om er nieuwe hedendaagse acties op uit te voeren. Almere moest binnen een paar jaar gebouwd worden. Gewoonlijk groeit een stad, Almere werd gemaakt, en ook nog eens op land dat aan de zee is onttrokken. Toen dacht ik: een stad zonder geschiedenis heeft een kathedraal nodig. In de Middeleeuwen duurde het gemiddeld honderd jaar om er een te bouwen. En zó kwam ik op het idee om juist in de Flevopolder, in de rulle woestijn die het toen nog was een kathedraal neer te zetten. Te laten groeien, van bomen. Populieren doen er ongeveer dertig jaar over om tot wasdom te komen In 1978 heb ik het plan voor de kathedraal bij Almere ingediend bij de Raad voor de Kunst. Die gaf een positief advies, maar de laatste zin van het advies luidde dat ik zelf voor de grond moest zorgen. Dat is in Nederland altijd een probleem, zelfs in het lege Flevoland. Een paar jaar later werd het voorstel opgepikt door de Dienst IJsselmeerpolders. In 1987, bijna tien jaar nadat ik het idee had gelanceerd, konden de bomen geplant worden. In 2006 zijn de populieren ongeveer dertig meter, dan blijven ze nog een paar jaar zo en dan sterven ze langzaam af. Daarna is de Groene Kathedraal alleen nog een herinnering, een verhaal, een beeld dat je overal mee naar toe kunt nemen. Pas als zij niet meer te zien is en als mensen tegen elkaar zeggen: 'Vroeger stond hier een kathedraal', dan is Almere een stad met een eigen geschiedenis.
googlemaps
postzegel 2006 Religie In Boezems werk staat de kathedraal niet voor religie maar
voor het streven naar vergeestelijking, hij is icoon van westers cultuurgoed.
'Een ironisch tegenwicht
voor het gebrek aan historie en cultuur voor zo'n gloednieuwe stad van
spierballen-architectuur als Almere', noemde Boezem zelf zijn kathedraal
ooit. Hij ziet ideologische overeenkomsten: “De inpoldering van Flevoland
wijst op een geweldige politieke wil en een groot draagvlak onder de
bevolking om iets groots tot stand te brengen. Diezelfde kracht moet er
geweest zijn om gedurende decennia zo'n kathedraal te bouwen.” Zijn
werk mag dan een kathedraal zijn, dáárom hoeft het van hem nog geen 'gewijde'
ruimte te worden. “Als mensen er iets religieus in zien, dat moeten zij dat
weten. Mijn kunstwerk is voor iedereen toegankelijk. Mij lijkt het
fantastisch als het juist niét alleen als een kunstwerk wordt gezien. Ik kan
me heel goed voorstellen dat mensen er een picknick houden of er gaan liggen
zonnen. En wie weet komt er ook wel een patatkraam. Notre Dame De Groene Kathedraal heeft de plattegrond van de kathedraal in Reims, de populieren staan precies op de plaatsen waar de Reimse pijlers staan. Waarom koos Boezem voor de kathedraal van Reims ? “Ik zie daar het hoogtepunt in van het uitbeelden van ruimte door de mens. Bovendien had zo'n kathedraal een heel basale functie. Het was ook een vluchtplaats en tegelijk een gemeenschapshuis voor de bevolking.” De kruis- en spitsbogen zijn op de grond in betonnen paden uitgezet. De dikke strepen overdwars stellen de trafeeën van het gewelf voor en de schuine verbindingen daartussen de kruisribben. Boezem: “Gewelven werden in de middeleeuwen wel de spiegel van de hemel genoemd.” Om de voet van de bomen liggen cirkels van schelpen, een herinnering aan het hier ooit golvende water. “Eerst
wilde ik het gras in de kerk kort laten houden door schapen, maar wegens de
symboliek die met dat dier verbonden is heb ik daar van afgezien.”
Populieren De Italiaanse populier die voor de kathedraal gebruikt is, is voller dan de Hollandse populier. In 1987 zijn de 178 bomen geplant volgens het zuilenpatroon van de kathedraal van Reims: 150 meter lang en 70 meter breed. Twee jaar later moest men van voren af beginnen. Een onverwachte populatie reeën beschouwde de Italiaanse Populis nigra italica als een feestmaal. De bomen werden herplant met gaas er omheen. De bomen groeien ongeveer een meter per jaar en in 1996 is de jonge Groene Kathedraal van Marinus Boezem officieel ingewijd. In 2006 zijn de populieren ongeveer dertig meter, bijna net zo hoog als de kathedraal in Reims. Dan blijven ze nog een paar jaar zo, sterven dan langzaam af en wordt het geheel een ruïne. Even verderop is in 1990 een 'contra-kathedraal' gemaakt: dezelfde plattegrond, maar dan als een open grasveld omzoomd door een hoge wand van beukenbomen. In het gras liggen stenen die de pilaren aangeven. Zo blijft de kathedraal zichtbaar als de andere vervallen is. Marinus Boezem (1934) Boezem deed voor het eerst in de jaren '60 van zich spreken. Hij behoorde tot de vooraanstaande kunstenaars van de Nederlandse avant-garde en kreeg regelmatig publiciteit met soms als bizar ervaren projecten. Hij signeerde ooit de 'aardkloot' met een reclamevliegtuigje, dat met een rookpluim boven Amsterdam zijn naam uittekende. “Dat was de start van mijn thema dat de hele wereld als kunst explorabel is.” Boezem doceerde van 1975 tot 1983 fundamentele bouwkunde aan de Technische Hogeschool in Delft. Als zijn taak beschouwde hij het doorgeven aan studenten van wat wordt ontdekt en wat zich afspeelt in de laboratoria van de beeldende kunst. Uit die periode dateert het idee voor de Groene Kathedraal. Marinus Boezem ziet zichzelf niet als een kathedralenfreak. Het idee voor zijn werk nabij Almere, én ook voor dat van de in basaltblokken uitgevoerde pendant op het voormalige werkeiland Neeltje Jans in de Oosterschelde, komt 'gewoon voort uit zijn eerdere werk'. Omdat in de architectuur 'een plattegrond het eerste schema is van een idee', is hij 'op een gegeven moment met plattegronden gaan werken'. Almere, Kathedralenbos / Tureluurweg Foto’s: juli 2008
Startpagina Buitenbeeldinbeeld
|
