Fauna

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21 Gevelstenen met dieren, door Jan Brugge, 1948

 

 

Grote gezinnen

 

De NoordHollandse Courant van 16 mei 1947 bericht onder het kopje Woningbouw:

 

Purmerend. In de Woensdagvond gehouden ledenvergadering van de R.K. Woningbouwvereniging “W.C.J. Passtoors” memoreerde de voorzitter, de heer J.P. de Koning, het belangrijke feit, dat de vereniging thans voor de eerste keer in haar dertigjarig bestaan voor de aanbesteding staat van de bouw van vijftien woningen. Aanvankelijk was in 1941 reeds het besluit genomen tot bouw van tien woningen, maar door de oorlogsomstandigheden kon het besluit niet worden uitgevoerd.

 

Architect Oudejans ontvouwde de plannen voor de bouw van de vijftien woningen aan het verlengde van de Bernard Nieuwentijtstraat. Er worden vijf blokken van drie woningen gebouwd. Tien woningen zijn bestemd voor gezinnen met zes à zeven kinderen, vijf woningen voor gezinnen met tien à twaalf kinderen. Elke woning heeft een voor- en achtertuintje en een schuurtje.

 

Kort daarna is het aantal te bouwen woningen verhoogd naar eenentwintig. Op 19 september 1947 meldt de krant de ‘Eerste steenlegging bouw 21 woningen’. De eerste steen werd na inwijding van het complex door deken Schamper gelegd, de tweede steen door wethouder Verburgt. De genodigden begaven zich daarna naar hotel Baltus. Deken Schamper wenste daar het bestuur van de R.K Woningbouwvereniging geluk. “De ijver van het bestuur is beloond. Een der hoogste doelstellingen van het bestuur is geweest te komen tot stichting van woningen voor grote gezinnen. Het is een mooi sociaal werk in Christelijke geest.” Ook de architect N.H. Oudejans en aannemer Zwaan spraken woorden van felicitatie.

 

Bij het veertig jarig bestaan van de woningbouwvereniging werd deze eerste bouwopdracht gememoreerd. Uit de krant van 16 november 1956:

 

In mei 1947 werden 21 eengezinswoningen in de B. Nieuwentijtstraat aanbesteed en kort daarop volgde gunning aan de fa. Zwaan te Amsterdam. In september 1947 legde deken Schamper de eerste steen voor dit project en een dik jaar later konden de bewoners de huizen betrekken.

 

De bestuursleden uit 1947 worden in het bericht opgesomd en daaruit blijkt dat ook ene heer N. Brugge zitting had. Over de versiering van elk huis met een gevelsteen wordt in de berichtgeving niet gesproken.

 

 

 

 

 

Ark van Noach

 

Er zijn in 1947-48 zeven huizenblokken met ieder drie woningen in de Bernard Nieuwentijtstraat gebouwd. Elk huis heeft boven de voordeur een vierkante gevelsteen met de afbeelding van een dier. De stenen zijn gemaakt door Jan Brugge, toen dertig jaar oud. Mogelijk heeft bestuurslid N. Brugge een rol gehad in het verlenen van de opdracht aan de kunstenaar uit Deventer.

 

Op het eerste gezicht lijken de afgebeelde dieren te bestaan uit een ratjetoe aan vissen, vogels, zoogdieren en één reptiel. Een stel konijnen heeft als buur een olifant, een kip met kuiken huist naast een zeboe, een varken hangt naast een exotische vis. Maar goed beschouwd zijn de dieren op te delen in drie groepen: negen boerderijdieren, zes inheemse soorten en zes exotische soorten. Misschien is het mixen van de diersoorten een fout geweest van de metselaar, of was het een bewuste keuze - een ark van Noach idee. Opvallend is dat roofdieren niet vertegenwoordigd zijn.

 

De huizen waren bestemd voor kinderrijke gezinnen, de grotere middenwoningen voor gezinnen met 10-12 kinderen, de kleinere hoekhuizen voor gezinnen met 6-7 kinderen. In de zeven woningblokken woonden dus ongeveer 170 kinderen. De dieren boven de voordeur kunnen als wegwijzer naar hun rijtjeshuis hebben gefungeerd.

 

 

Boerderijdieren

 

Een bok met op de achtergrond de boerderij, paard, stier, varken, gans, haan en kip met kuiken.

 

 

              

 

 

              

 

 

                 

 

 

 

 

                     

 

 

 

Inheemse dieren

 

Een vis, een reptiel, vogels en zoogdieren zijn vertegenwoordigd, resp. een forel, hagedis, merel en mandarijneend, konijnen en een haas. De mandarijneend is van oorsprong geen inheemse soort, maar werd hier gehouden als siervogel. Ontsnapte exemplaren hielden zich staande en sinds de jaren tachtig broedt de vogel ook in het wild in Nederland.

 

 

             

 

 

                

 

 

 

 

 

               

 

 

 

 

Uitheemse dieren

 

Een olifant, pelikaan, maanvis, gazelle, lama en zeboe. Afrika, Zuid-Amerika en Azië zijn vertegenwoordigd, met het luchtruim en het water.

 

 

                

 

 

                    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jan Brugge (1918-2000)

 

Johannes Nicolaas Brugge werd in Purmerend geboren en is gestorven in Deventer. Zijn ouders zijn eveneens overleden in die stad, zijn vader in 1941, hij was toen directeur van de Deventer muziekschool. Vermoedelijk is Brugge al jong met zijn ouders naar Deventer verhuisd, hij wordt ‘de Deventer kunstenaar’ genoemd. Hij sloot zich na de Tweede Wereldoorlog aan bij De Nieuwe Groep, een kunstenaarsbeweging in Oost-Nederland.

 

Uit Wikipedia:

Jan Brugge was een leerling van de beeldhouwer en medailleur Gijs Jacobs van den Hof en de kunstschilder Hendrik Valk. Hij is opgeleid aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Arnhem. Brugge was werkzaam als aquarellist, beeldhouwer, schilder en tekenaar.

Als kunstenaar beheerste Jan Brugge meerdere technieken. Zijn omvangrijke oeuvre laat een ontwikkeling zien van figuratie naar abstractie. Een studiereis naar Zuid-Frankrijk in 1951 vormde het omslagpunt in deze ontwikkeling. Deze studiereis had hij te danken aan zijn vriendschap met de Holtense huisarts J.P. Nagelhout. Hij was een maatschappelijk betrokken kunstenaar.

 

Er is een stichting opgericht om zijn oeuvre onder de aandacht te brengen en in 2009 is een monografie verschenen.

 

 

 

 

Bernard Nieuwentijtstraat, Purmerend

 

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

Buitenbeelden in Purmerend