Schimmen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De veerman door Godelieve Smulders, 2013

                                                                onthuld mei 2014

 

Verloren zielen

 

Het kerkhofje aan de Overweersepolderdijk in Purmerend werd ingericht in 1875. In dat jaar schonk de familie Brantjes de grond voor de begraafplaats aan de rooms katholieke parochie. Tot 1975 was het in gebruik. Aan de rand van de dodenakker liggen twee heuveltjes, de massagraven van ‘verloren zielen’: ongedoopte kinderen en mensen die de hand aan zichzelf sloegen.

 

Zondaars konden niet in gewijde grond begraven worden. Van ongedoopte kinderen was de erfzonde nog niet weggewassen en de daad van zelfdoders werd als een doodzonde gezien door de katholieke leidsmannen. De zelfmoordenaars waren absoluut veroordeeld tot hel en verdoemenis. Daarom was hen geen plek in de gewijde aarde vergund, zij werden anoniem begraven aan de periferie van het kerkhof -‘achter de heg’ - zonder plichtplegingen, zonder kist, zonder rouwdienst, liefst ’s ochtends vroeg of ’s avonds laat zodat niemand het zag.

 

Pas in 1983 kwam een einde aan deze onbarmhartige praktijken, het kerkelijk wetboek werd aangepast. Als de moeder gedurende de zwangerschap wilde dat het kind gedoopt wordt, geldt dat nu als doop: ‘het doopsel van begeerte’, en zelfdoders zijn volgens de katholieke kerk per 1983 ontoerekeningsvatbaar.

 

 

 

 

 

 

Het monument

 

Op het massagraf van zelfdoders waar naar schatting de resten van 60-80 mensen een laatste rustplaats vonden, staat het beeld van de veerman Charon die over de rivier Styx pendelt. De rivier scheidt volgens de Griekse mythologie de bovenwereld van de levenden van de onderwereld van de doden. Charon brengt -tegen betaling, dus zonder oordeel, zonder aanziens des persoons- de schimmen van de overledenen naar het dodenrijk waar ze verder kunnen leven. Het werk is opgebouwd uit wilgentwijgen die naderhand in brons gegoten zijn.

 

 


 

Godelieve Smulders (1949)

 

Smulders werd geboren in Eindhoven en woont en werkt in Amsterdam. Ze volgde de Rietveldacademie (1972-1979) en Rijksacademie (1977-1980) in de hoofdstad.

 

 

 

 

 

 

De kunstenares maakte al rond de jaren negentig takkensculpturen. Zo plantte ze in 1992 in het Westerpark in Amsterdam schuingeplaatste wilgentenen die gezamelijk uitgroeiden tot een overkapping met de titel ‘Landhuis’. Later goot ze de boomloten in brons, bijvoorbeeld voor het uit takken gevlochten kunstwerk de ‘Hensbeker’ uit 2000 in Houten.

 

 

www.studiosmulders.nl

 

www.godelievesmulders.com

 

 

 

 


 

Overweersepolderdijk 24, Kerkhof, Purmerend

 

Foto’s: juni 2014

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

Buitenbeelden in Purmerend