|
Trouw
Hazewindhond door Artus Quellinus I of II,1657 De hond draagt op
de borst de initialen A.Q. en het jaartal 1657. De halsband is versierd met het
familiewapen van de invloedrijke Antwerpse familie Roose.
Opdrachtgever Een goede kandidaat als opdrachtgever is Pieter Roose (1586-1673). In het begin van de 17e eeuw was hij een van de machtigste mannen van de Zuidelijke Nederlanden, maar in de veertiger jaren kalfde zijn invloed af. Op 67-jarige leeftijd (1653) werd hij tegen zijn zin ontslagen. Hij richtte zich vervolgens op het beheer van zijn domeinen, hij bezat meerdere heerlijkheden, en besteedde veel tijd aan lezen. De man was ongehuwd en had geen kinderen. Het is heel wel denkbaar dat hij een hond als trouwe en enige metgezel had en zo gehecht raakte aan het dier dat hij het wilde laten vereeuwigen, misschien postuum. Niet op een schilderij, maar drie-dimensionaal en levensgroot, zodat de hond voor altijd naast zijn stoel kon liggen, opkijkend naar zijn baasje. Een autonoom en levensgroot beeld van een dier is uiterst zeldzaam voor die tijd. Boedel van
Peter Roose Naschrift: Uit een boedelinventaris
van Peter Roose (1631-1700), universeel erfgenaam van Pieter Roose, blijkt
dat hij ‘eenen houten Hondt’ in zijn bezit had (bron). Het dier bevond zich bij de inventarisatie in 1700-1701
‘In de lange saele oft gaillerie comende met de vensters op den hoff’ in
gezelschap van onder andere ‘eenen steenen Hondt, eenen houten Leeuw, eenen
Hert, noch eenen cleijnen Hert en noch eenen cleijnderen Hert.’ In ‘de
achterste camer van degene boven de remisen der carossen’ bevonden zich nog
onder andere ‘eenen cleijnen Hert opgevult sijnde, eenen anderen cleijnen
Hert gesneden van houdt, en eenen witten Hondt gesneden in houdt’. Bijna alle
herten worden aangeduid als klein, de honden niet.
Statussymbool De halsband is breed, het had de functie de hond te beschermen tegen wolvenaanvallen, een wolf pakt zijn slachtoffer in de nek. Het bezit van jachthonden was verboden voor de gewone bevolking, het jachtrecht - een heerlijk recht - was voorbehouden aan de elite. Daarmee was het bezit van een jachthond ook een statussymbool dat versterkt werd met een rijk versierde halsband.
De jager (detail) door
Adriaen Cornelisz Beeldemaker, 1653 (Foto
en Collectie: Rijksmuseum) De maker ? De Arttribune over het beeld in 2009: “This
kind of isolated animal piece is very rare in Flanders. This one was
presented in 1977 in Brussels during the exhibition La sculpture au siècle de
Rubens [1] (cat. 130), but the monogram A.Q. was not enough at the time for
the authors to determine if the attribution was by Artus I or Artus II
Quellinus (1626-1700), his cousin.”
Artus Quellinus de Oude (1609-1668) Quellinus de Oude ofwel Quellinus I woonde vanaf 1648 of
1650 in Amsterdam en kreeg de opdracht het stadhuis op de Dam te decoreren
met beeldhouwwerk. Hij werkte vanaf 1650 vijftien jaar aan de opdracht, maar hield zijn atelier in Antwerpen aan. In de
periode 1650-1658 produceerde Artus bijna al zijn ontwerpen voor het
stadhuis, de uitvoering van de sculpturen liet hij grotendeels over aan zijn
medewerkers. Quellinus werd per werk betaald en had tussendoor de
handen vrij andere opdrachten aan te nemen. Eind jaren vijfig was hij actief
in Antwerpen: In 1656-57 maakte de beeldhouwer twee heiligenbeelden voor
een kerk in Antwerpen en in 1658 was Quellinus voor enige tijd terug
in zijn stad. Hij kocht er dat jaar een huis met opstal en grond, zijn zuster
trouwde in september, hij verwierf verschillende opdrachten voor kerken en
liet er juli 1659 een nieuw testament opmaken (bron). De Antwerpse hond is in 1657 gemaakt. Wikipedia Quellinus: De Tijd uit 1931 ========================================= Artus Quellinus de Jongere (Antwerpen, 1625-1700) De hond is
gemerkt met A.Q. 1657. Het beeld werd door de Belgische antiekhandelaar
die het werk in 2008 te koop aanbood, toegeschreven aan Artus Quellinus de
Jongere ofwel Artus Quellinus II, een neef van Artus Quellinus de Oudere. In
1657 was Quellinus II weer terug in Antwerpen na een reis door Italië (bron). Rijksmuseum Amsterdam Foto’s: oktober 2013
Startpagina Buitenbeeldinbeeld Startpagina Beelden in het
Rijksmuseum |
