Zelfportret Zelfportret door
Jan van der Schardt, ca 1573 een beschilderde buste in
terracotta (een uitzonderlijke techniek voor die tijd) Vroeg zelfportret In 1569 kwam de
beeldhouwer in dienst van keizer Maximiliaan II in Wenen en hij verhuiste
naar Neurenberg. Van der Schardt maakte in die periode portretten van
welvarende burgers in terracotta. Uit die tijd stamt ook het zelfportret. Voor schilders in
de Gouden eeuw was het zelfportret geen ongewoon onderwerp. Spiegels waren
voorhanden en de schilder kon voor zichzelf model staan. Voor beeldhouwers
was het maken van een zelfportret geen vanzelfsprekendheid, een beeldhouwer
kon zichzelf niet van achteren zien, de spiegels waren in die tijd nog niet
zo goed. Het vermoeden is dat Van der Schardt afgietsels van zijn hoofd heeft
gemaakt om zo een totaalbeeld van zichzelf te krijgen. Pas in de loop van de
16e eeuw kwam het zelfportretteren van beeldhouwers op gang. Bescheiden
en beroemd Van der Schardt
heeft zichzelf geportretteerd met een afgewend hoofd, een ontwijkende blik en
op de helft van ware grootte. Het portret dat hij maakte van Johann Neudörfer
de Jongere (zie onder) op ware grootte kijkt de toeschouwer indringend aan.
De priemende blik is een signaal van dominantie. Was Van der Schardt zelf een
bescheiden man? Toch is het een zelfbewust portret en in zijn tijd was hij
beroemd. Vasari noemt hem in 1568 een uitmuntend beeldhouwer en in een Duits
handschrift uit 1585 wordt hij als enige buitenlander genoemd tussen grote
Italiaanse beeldhouwers. De buste werd in
1832 op een veiling in Neurenberg aangeboden, daarna is de verblijfplaats
anderhalve eeuw onbekend. In 1980 dook het weer op bij een kunsthandel in
Londen.
Het zelfportret en ander werk van Van
der Schardt:
Medaillonportret van een onbekende (ca 1575-1580)
Portretbuste
van Johann Neudörfer de Jongere (ca 1570-1581) Portretbuste van Johann Neudörfer de
Jongere door Jan van der Schardt (ca 1570-1581) toeschrijving
aan van der Schardt: Sol (de Zon) , ca 1570-1581 (gieting: Georg Labenwolf) De zon is
verbeeld als mensfiguur, het sterrenbeeld Leeuw is het teken van de zon. Uit
de leeuwenbek kwam ooit water, vermoedelijk was het bijna halve meter hoge
beeldje bedoeld als tafelfontein. Een eerdere toeschrijving was aan Danese
Cataneo. Rijksmuseum Amsterdam Foto’s: juli en oktober 2013, juli 2015 Startpagina Buitenbeeldinbeeld Startpagina Beelden in het
Rijksmuseum |