Stadhuis Deugden
door Arthus Quellinus, ca 1656 Het nieuwe
stadhuis van Amsterdam In 1648 werd op
de Dam van Amsterdam begonnen met het heien van 13659 palen voor de bouw van
een nieuw stadhuis naar ontwerp van Jacob van Campen. Het jaar 1648 was ook
het jaar van de Vrede van Münster, het einde van de tachtigjarige oorlog met
Spanje. De bouwplannen werden met het oog daarop uitgebreid en het gebouw
moest een monument worden ter ere van deze ‘eeuwige’ vrede. Toen vier jaar
later het oude stadhuis afbrandde, werd er vaart gemaakt, het eerste deel is
in 1655 al in gebruik genomen. De beeldhouwer
Artus Quellinus of Quellijn uit Antwerpen werd aangetrokken voor de
decoratie zowel binnen als buiten. Het Rijksmuseum heeft een aantal van zijn
terracotta-ontwerpen van de beelden en reliëfs in de collectie. De bouw van het
stadhuis duurde ongeveer achttien jaar; het bouwwerk werd bij de vroege
inwijding in 1655 trots aangeduid als het achtste wereldwonder:
Constantyn Huygens dichtte: Doorluchte stichteren van 's
werelts achtste wonder, Van soo veel steens omhoog,
op soo veel houts van onder, Van soo veel kostelicks, soo
konstiglick verwrocht, Van soo veel heerlickheits,
tot soo veel nuts gebrocht. Vrede Joost van den
Vondel dichtte: De
gevel voert in top Voorzichtigheit, en Vrede.
Rechtvaerdigheit bekleet, ter slincke hant, haer stede, Regeert met haeren staf, en
weeght een ieders Recht, Gelijck en
ongelijck, door 's weeghschaels tong beslecht.
Voorzichtigheid en Gerechtigheid Deugden De twee kardinale
deugden Voorzichtigheid en Gerechtigheid zijn traditionele verschijningen in
de decoratie van raadshuizen. Ze verbeelden het devies waarnaar het bestuur
handelt. De zeven deugden – de goddelijke deugden Geloof, Hoop en Liefde en
de kardinale deugden Voorzichtigheid, Gerechtigheid, Kracht en Matigheid-
worden gewoonlijk afgebeeld als vrouwenfiguren. Voorzichtigheid
of Wijsheid (Prudentia) heeft een spiegel in de hand en om haar arm kronkelt
een slang. Beide attributen symboliseren de kennis van verleden, heden en
toekomst, waardoor het wijze handelen gewaarborgd wordt. Het beeld Gerechtigheid of Rechvaardigheid (Justitia) staat boven de
plek waar het schavot werd geplaatst voor executies. In haar linkerhand houdt
ze een weegschaal die het recht weegt, en in de andere hand draagt ze een
staf met een stralend alziend oog Fronton voorgevel Op het reliëf in
het timpaan aan de voorgevel is verbeeld hoe de wereldzeeën hulde brengen aan
Amsterdam. De gekroonde maagd Amsterdam kijkt neer op de Dam waar in de
Gouden eeuw de van overzee aangevoerde goederen verhandeld werden. Artus Quellinus de
Oude (1609-1668) Quellinus de Oude ofwel Quellinus I woonde vanaf 1648 of 1650 in Amsterdam en kreeg de opdracht het stadhuis op de Dam te decoreren met beeldhouwwerk. Hij werkte vanaf 1650 vijftien jaar aan de opdracht, maar hield zijn atelier in Antwerpen aan. In de periode 1650-1658 leverde Artus bijna al zijn ontwerpen voor het stadhuis, de sculpturen werden grotendeels uitgevoerd door zijn medewerkers. Quellinus werd per werk betaald en had tussendoor de handen vrij andere opdrachten uit te voeren.
In 1808
werd het stadhuis omgebouwd tot Koninklijk Paleis ,Paleis op de Dam (Damzijde), Amsterdam Centrum Foto’s: juni 2015 Startpagina Buitenbeeldinbeeld Buitenbeelden
in Amsterdam Centrum |