Wilhelmina

 

 

 

 

                                                                                                             2010: de metro, de noord-zuidlijn, wordt gebouwd

 

 

 

 

 

Wilhelmina van Oranje-Nassau door Theresia van der Pant, 1972

 

 

 

Het Contactorgaan van Vrouwenorganisaties in Amsterdam nam twee jaar na het overlijden van Wilhelmina het initiatief tot een beeld. November 1965 was door Juliana in het auditorium van de Leidse Universiteit een portretreliëf van Wilhelmina onthuld van de hand van Theresia van der Pant, wellicht viel daarom de keuze op haar.

 

Het was de bedoeling dat Wilhelmina als oorlogsvorstin zittend achter de microfoon het volk toesprekend, zou worden weergegeven. Maar daar zag Van der Pant niets in. Ze koos voor een beeld van een jonge Wilhelmina te paard.

 

Burgemeester Samkalden kreeg mei 1970 het ontwerpmodel aangeboden bij de herdenking van 25 jaar bevrijding. Rechts de burgemeester, de beeldhouwster en het ontwerp.

 

De kunstenares heeft vervolgens twee jaar aan het beeld gewerkt. Het zou op het Damrak geplaatst worden, maar door de grootte werd voor het Rokin gekozen. Niet iedereen was enthousiast, er kwamen dreigementen: “in onze rooie stad geen Willemien”, er zou een bom in het beeld geplaatst worden. Maar het is gebleven bij een beschildering als zebra bij een Ajax-feest.

    

 

 

De enige vent in de regering

 

Citaten uit een artikel door Joost de Jong in ‘Ons Amsterdam’, begin 2011

 

“Ze (Van der Pant) oriënteerde zich uitvoerig: bestudeerde ruiterstandbeelden en de Spaanse rijschool in Wenen, bekeek foto’s van een jonge Wilhelmina te paard, sprak meerdere malen met Koningin Juliana en liet zich informeren over de kledingvoorschriften van het hof. Wilhelmina moest destijds in amazonezit rijden met een lange rok, haar voeten mochten niet onder de rok uitkomen. Het paard van iemand in amazonezit dient een telganger te zijn, vandaar dat bij het ruiterbeeld beide rechterbenen vooruit staan.

 

Het was gebruikelijk dat voor een ruiterstandbeeld een klein model gemaakt werd dat vervolgens in Parijs tot het gewenste formaat kon worden vergroot. Maar Van der Pant, die nog nooit een zo groot beeld had gemaakt, was bang dat eventuele onvolkomenheden hierdoor uitvergroot zouden worden. Zij besloot het beeld in ware grootte te maken.”

 

“Koningin Juliana verrichtte de onthulling. Daarbij leek zich nog even een strijd tussen moeder en dochter af te spelen. Hoe hard Juliana ook aan het touw rukte, Wilhelmina wilde zich niet laten onthullen. Tenslotte moest er een sterke mannenhand aan te pas komen. Dat paste wel bij de vorstin, die door Churchill ooit ‘ de enige vent in de Nederlandse regering’ zou zijn genoemd.”

 

 

 

          

 

           de onthulling door Juliana op 17 mei 1972.

 

Het Nieuwsblad van het Noorden schreef bij de onthulling: “Voor de beeldende kunstenaars die personen uit de vaderlandse geschiedenis moeten uitbeelden, is het een voordeel dat ze leeftijdsloos zijn geworden. Daardoor kon Theresia van der Pant in de vormgeving van Koningin Wilhelmina afwijken van de gebruikelijke voorstelling van een majesteitelijke figuur die een regenhoedje droeg en verder als beer was verkleed. Het beeld op het Amsterdamse Rokin bestaat uit een edel paard met een fiere jonge vrouw in amazonekledij. Het moet een eigenaardige gewaarwording voor Koningin Juliana zijn geweest een moeder te onthullen die haar dochter had kunnen zijn.”

 

 

 

                                         

 

                                                                                                                                                                              2006: kakofonie

 

 

Geen meesterwerk

 

Het Vrije Volk interviewde Theresia van der Pant in 1989 en vroeg onder andere:

 

U heeft in uw leven één keer een ruiterstandbeeld gemaakt, van koningin Wilhelmina als jong meisje. Waarom is het bij één keer gebleven? “Waarom denk je? Het was ontzettend moeilijk! Voor het maken van een schetsje hoeft de anatomie niet zo te kloppen, dat mag best wat impressionistisch zijn. Maar toen ik dat enorme beeld ging maken dat op een hoge sokkel zou komen te staan, realiseerde ik me bijvoorbeeld opeens dat zo’n paard oksels heeft. Wist jij dat? En dat die buik ook moet kloppen als je er van onder af tegen aan kijkt.”

 

“Natuurlijk vond ik het vleiend om gevraagd te worden voor zo’n grote opdracht. Het was spannend om te beginnen aan iets dat ik nog nooit gedaan had, al wist ik wel dat het zwaar zou zijn. Technisch was het ook lastig. Mijn man heeft een heel ingenieus frame gemaakt waar omheen het beeld kon worden opgebouwd. Wilhelmina’s hoofd zat vrijwel tegen het plafond van mijn atelier.”

 

Vraag: Vond u het niet vervelend dat de reacties zo lauw waren? “Nou, ik vond de kritiek wel terecht, het is geen meesterwerk geworden. Maar het is vooral ondoenlijk om met eigen financiële middelen op die schaal te werken. Je kunt zoiets alleen in opdracht doen. Zou men mij nu weer vragen voor een paard van dat formaat, dan zou ik mensen doorsturen naar Arthur Spronken. Die doet al tientallen jaren paarden en is daar veel geschikter voor.”

 

 

 

                     

 

                                                      2007

 

 


 

Wilhelmina van Oranje-Nassau (1880-1962)

 

Van Oranje-Nassau was koningin van Nederland van 1890-1948. Haar moeder Emma regeerde in haar naam tot ze 18 jaar was.

Ze is vooral in herinnering gebleven door haar rol in de 2e WO. Vanuit Engeland sprak ze de Nederlandse bevolking moed in via Radio Oranje. Volgens Churchill was ze toen "de enige man in de Nederlandse regering."

 

Wilhelmina in Wikipedia

 

 

 

 

Hugo Kaagman maakte in Slotervaart een grote muurschildering (2005), een berg met

bouwsels uit de hele wereld. Ook het beeld van Wilhelmina maakt onderdeel uit van deze ‘Mini Wereld’.

 

 

 


 

Theresia van der Pant (1924-2013)

 

Van der Pant is bekend geworden als beeldhouwster van dieren. “Dieren wekken geen schroom op, er is geen verlegenheid.”  “Als beeldhouwer ben ik altijd zeer geïnteresseerd geweest in de prachtige vormen van dieren. Vogels natuurlijk, maar ook dolfijnen en zeehonden.” “Ik houd veel van mensen, maar ik beeldhouw niet graag naaktfiguren. Er is weinig verschil tussen het ene naakt en het andere en dan in dat koude Nederland, nee. Kleding inspireert me al helemaal niet. Dus als ik mensen uitbeeldde, waren het portretten.”

 

De meeste van haar sculpturen zijn in gips gemodelleerd en vervolgens in brons gegoten in een van te voren bepaalde oplage. Van die oplages hield ze altijd zelf één exemplaar. Als de rest verkocht was, werd het gipsmodel vernietigd.

 

In 2006, toen Van der Pant 82 jaar oud was, is zij gestopt met beeldhouwen. Ooit was een uitspraak: ‘Ik wil doorwerken tot in mijn graf’. Maar daar kwam reuma tussen. Het overviel haar op 76-jarige leeftijd.

 

Wikipedia

 

 

 


 

Ansichtkaarten

 

 

                           

 

 

 

 


 

Rokin, Amsterdam Centrum

 

Foto’s: juni 2006, januari 2007 en maart 2010

 

 

Startpagina Buitenbeeldinbeeld

 

Buitenbeelden in Amsterdam Centrum