|
A’damant
2006 A’damant van Joost van Santen, 1985 Diamantstad Het object
A’damant werd in 1985 door Joost van Santen ontworpen ter gelegenheid van het
feit dat Amsterdam vier eeuwen diamantstad is. “Eigenlijk is Amsterdam vanuit
het oude centrum gezien een vijfhoek” zegt hij. “Een oude kern met vijf
vingers. Weinig mensen weten dat, maar het is wel iets om trots op te zijn.
Je hebt het havengebied, de westelijke tuinsteden, Buitenveldert/Amstelveen,
de Bijlmer en Amsterdam-Noord. En tussen elke uitbreiding, waar toch de
ideeën van beroemde bestuurders als De Miranda en Wibaut achter zitten, is
een groengebied gepland. Dat vormde de basis van mijn ontwerp.”
2010 Van Santen
ontwierp een vijf meter hoge, vijfhoekige piramide van dik staal waarvan de
punten zich bovenin openen. Als een bloem in de zon. Daarachter: pantserglas,
eveneens vijfhoekig, drie lagen dik en met holografische folie ertussen. Dat
is een doorzichtig materiaal dat slechts door toevoeging van licht prachtige
kleuren in fraaie vorm naar buiten laat schitteren. Als een diamant. Vooral
’s avonds is dit een adembenemend gezicht. De naam A’damant
koos van Santen met dank aan een vriendin. Adamant is in het Nederlands een
dichterlijk woord voor diamant. En komt in vele talen terug. En met de
toevoeging van de apostrof, die in het kunstwerk door een diamant is
vervangen, legde hij de relatie met Amsterdam. (een huis-aan-huisblad 8 januari 1986) Schroothoop A'damant van Joost van
Santen staat een beetje weggedrukt tussen de bomen van het Leidsebosje en
moet, ook omdat het een tijdelijk kunstwerk zou zijn, derhalve retour
kunstenaar. Maar Van Santen zou niet weten wat hij ermee moet. ''Dan nog
liever naar de schroothoop.'' Het kunstwerk was in
1985 een initiatief van de 'stadsilluminatiecommissie', die uit geldgebrek
aanklopte bij de Diamant Foundation Amsterdam. Van Santen: ''De diamantairs
waren bereid het beeld te sponsoren, mits het op een centrale plek zou komen
te staan, zodat het als reclameobject voor toeristen kon dienen.''
Afgesproken werd dat
A'damant na een paar jaar naar het Mr Visserplein zou verhuizen, maar vanwege
de nieuwbouw van de Hogeschool voor de Kunsten was daar geen ruimte meer. Op
het Leidsebosje was ondertussen een trambaan geprojecteerd. Van Santen vond
even verderop een alternatieve plek, maar wat het fonds betreft is het nu
welletjes geweest: 'Het kunstwerk verstoort het groene karakter van het
Leidsebosje en de andere, bescheiden beelden die wel goed geplaatst zijn'. Van Santen: ''Ik ben
het met het fonds eens dat het niet de meest ideale plaats is; het heeft
eigenlijk meer ruimte nodig. Maar ik hoef het niet terug. Als ik een beeld
heb gemaakt, ben ik ermee klaar. Laat de gemeente zelf maar een andere plek
gaan zoeken, bij voorbeeld op de uitvalsweg bij de Jan van Galenstraat. Maar
dan wel met een andere verlichting, die overdag kan worden uitgeschakeld. Als
dat niet kan, moet het maar naar de schroothoop. Ik heb er afstand van
genomen.'' (het Parool, 30 maart 1996, Passage uit het artikel: Uitgebeeld)
2006 Verwaarlozing (…) Kunstenaar Joost van Santen zegt (…) “Het kost me heel veel tijd en energie om
voor elkaar te krijgen dat mijn kunstwerken er in de openbare ruimte zo
uitzien als ik wil.” Van Santen heeft verschillende beelden gemaakt die in
Amsterdam staan, waaronder het lichtobject
'Adamant', dat meerdere keren van plek is veranderd. “Ik maak nooit
afspraken met opdrachtgevers over mijn werk. Ik geloof in het Auteursrecht en
in de redelijkheid. Ik heb ook nog nooit geprocedeerd, maar ik zit wel hard
achter de tekortkomingen aan. Een aantal jaren terug is het lichtobject
weggehaald omdat de plek verbouwd moest worden en voor mijn werk zou een
andere plaats gezocht worden. Dit lukte de gemeente niet en ik ben dus zelf
maar gaan zoeken. Nu staat de 'Adamant' er weer, maar hij is erg
verwaarloosd. Het licht en het glas zijn kapot en het object is vies. De
'Adamant' is helemaal wit, dus dat ziet er niet uit als het onder de
vogelpoep en graffiti zit. Ook groeien er planten tussendoor. Ik heb er een
brief over naar het stadsdeel gestuurd.” In
Amsterdam zijn de stadsdelen afzonderlijk verantwoordelijk voor de
kunstwerken. De 'Adamant' valt onder stadsdeel Oud-West. Wim de la Porte van
de afdeling beheer openbare ruimte zegt dat het object zal worden
schoongemaakt. Gemiddeld besteed de gemeente duizend gulden per jaar aan het
onderhoud van een werk en een aantal keren per jaar worden de werken
geschouwd. De la Porte: “Het ligt er aan of het werk vies is of reparatie
nodig heeft.” Als er graffiti op gespoten is, valt het binnen het project
'Graffiti Fini' en wordt het binnen 24 uur schoongemaakt. (Trouw 5 januari 1999, Passage uit het artikel:
Kunst op straat is er niet voor eeuwig)
Zomer 2010 staat het kunstwerk er brandschoon bij Joost van Santen (1929) Leidsebosje Foto: april 2006 en juli 2010
Startpagina Buitenbeeldinbeeld Buitenbeelden
in Amsterdam West |
